Jesteś właścicielem firmy lub jej managerem i zastanawiasz się, jak powinny wyglądać oceny pracownicze, by zwiększały zaangażowanie pracowników i dawały efektywny feedbackJednym z najpopularniejszych pojęć związanych z komunikacją biznesową jest feedback. Definicja feedbacku podkreśla, że jest to informacja ukierunkowana na wprowadzanie udoskonaleń. Może dotyczyć zadań wykonanych przez pracownika czy nowego produktu....? Unikaj błędów, o których piszę w tym artykule.
Jednym z tematów z obszaru zarządzania zespołami, z którym zwracają się do mnie właściciele firm, są wspomniane oceny pracownicze. Zaczynając współpracę, pytam o to, jak dotychczas one wyglądały, by dowiedzieć się, czy nie są popełniane najczęstsze błędy, z którymi spotykam się w swojej pracy. Chcesz je poznać i efektywnie zarządzać zespołem? Czytaj dalej.
Jakie są najczęstsze błędy w ocenach pracowniczych?
Nie mając wiedzy na temat tego, jak prawidłowo oceniać pracowników, łatwo popełnić błędy w tym obszarze, a w efekcie demotywować pracowników, zamiast dawać im efektywny feedbackJednym z najpopularniejszych pojęć związanych z komunikacją biznesową jest feedback. Definicja feedbacku podkreśla, że jest to informacja ukierunkowana na wprowadzanie udoskonaleń. Może dotyczyć zadań wykonanych przez pracownika czy nowego produktu..... Najczęstsze błędy w ocenach pracowniczych to:
- NIEJASNE LUB NIEWŁAŚCIWE KRYTERIA.
- ZBYT DUŻO LUB ZBYT MAŁO KRYTERIÓW OCENY.
- GENERALIZACJE TYPU – „ty zawsze, ty nigdy…”, które bywają pozbawione obiektywizmu.
- PRZENIESIENIE (np. ocenianie pracownika za zachowania jego kolegi).
- NADMIERNA SUROWOŚĆ, tzw. „twarda ręka”, brak prymusów.
- SUGEROWANIE SIĘ POPRZEDNIĄ OCENĄ, zamiast obiektywnej oceny.
- NADMIERNE UŚREDNIANIE OCEN tzw. „złoty środek”.
- EFEKT PIERWSZEGO WRAŻENIA – kierowanie się pierwszym wrażeniem. Opinie na temat drugiej osoby kształtowane podczas pierwszego spotkania i wywarte wrażenie (pozytywne lub negatywne) bardzo trudno zmienić.
- ZBYT CZĘSTE LUB ZBYT RZADKIE DOKONYWANIE OCENY.
- BRAK JASNO OKREŚLONEGO CELU OCENIANIA w efekcie czego pracownicy nie dostrzegają w nim sensu.
- BRAK MODYFIKACJI W SYSTEMIE OCENY LUB ZBYT CZĘSTE ZMIANY.
- NIEWYCIĄGANIE WNIOSKÓW Z OCEN (lub wyciąganie tylko negatywnych).
- BIUROKRATYCZNE PODEJŚCIE do oceniania.
- BŁĄD „OSTATNIEJ CHWILI” (np. oceniam ostatnie dwa tygodnie zamiast roku).
- FIKSACJA NA BŁĘDACH, niedoskonałościach i niedostrzeganie pozytywów.
- ETYKIETOWANIE, STEREOTYPY, SZUFLADKOWANIE – polega na interpretacji pojedynczych zachowań, jako świadczących o posiadaniu przez pracownika stałych cech (pozytywnych lub negatywnych).
- BŁĄD PIGMALIONA – SAMOSPEŁNIAJĄCA SIĘ PRZEPOWIEDNIA – hipoteza, postawiona wobec zachowań lub zdarzeń, spełnia się. Jest ona skutkiem dążenia do zgodności spostrzeganych informacji z nastawieniami. Jeśli mamy do czegoś/kogoś określone przekonanie (np. on jest do niczego) zachowujemy się w taki sposób, aby wywołać spodziewane zachowanie u drugiej osoby. W ocenie polega na spełnianiu się pozytywnego oczekiwania wobec kogoś dlatego, że to pozytywne oczekiwanie sobie wytworzyliśmy.
- PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI polegający na tym, że dokonując oceny powodów zachowania innych osób, większą wagę przywiązujemy do czynników związanych z samą osobą niż do okoliczności zewnętrznych, które mogły wpływać na jej zachowanie. Łatwiej przychodzi nam interpretacja czyjegoś zachowania, która idzie w stronę konstrukcji, np. „Zrobił tak, ponieważ takie są cechy jego osobowości, temperament i poziom kompetencji”, niż tłumaczenie tego samego zachowania zdaniem: „Zachował się w taki sposób, ponieważ wiele czynników zewnętrznych wymusiło takie zachowanie”.
- BŁĄD ŁAGODNOŚCI – polega na przecenianiu zalet innych ludzi i niedocenianiu wad, czyli deformowaniu informacji. Większość osób wchodzi w interakcje z innymi, tworząc pozytywne oczekiwania co do rozmówcy. Informacje o zaletach rozmówcy są łatwo zauważane, a te o wadach ignorowane.
- ZJAWISKO PROMIENIOWANIA – polega na kierowaniu się w ocenie ogólnym wrażeniem i naginaniu do niego ocen cząstkowych. Przykładowo: osoba uważana za specjalistę w swojej dziedzinie jest wysoko oceniana w innych aspektach pracy, niezależnie od tego, czy faktycznie tak jest.
- EFEKT HALO – zniekształcenie poznawcze, polegające na ocenie całość zdarzenia w określony sposób na podstawie jednego lub kilku pojedynczych elementów. W zależności od tego, czy ocena jest pozytywna, czy negatywna, mówimy o:
- Efekcie aureoli – przypisanie jednej, ważnej, pozytywnej właściwości wpływa na skłonność do przypisywania innych, niezaobserwowanych właściwości, które są zgodne ze znakiem emocjonalnym pierwszego przypisanego atrybutu.
- Efekcie diabelskim – przypisanie jednej ważnej negatywnej cechy, wpływa na skłonność do przypisywania innych, niezaobserwowanych właściwości, które są zgodne ze znakiem emocjonalnym pierwszego przypisanego atrybutu.
- BŁĄD KONTRASTU – nazywany też efektem kontrastu wpływa na sposób, w jaki postrzegamy różnice między dwoma rzeczami, osobami, które są nam pokazywane jedna po drugiej. Polega na tym, że jeżeli druga z pokazywanych rzeczy różni się znacznie od pierwszej, to postrzegamy ją jako bardziej różną przez to, że uprzednio widzieliśmy pierwszą. W procesie oceny błąd ten występuje, gdy na przykład porównujemy dwie osoby albo, kiedy jedną rozmowę prowadzimy po drugiej.
- ANALIZA WYŁĄCZNIE OSTATNICH WYNIKÓW – zjawisko nazywane też latest behaviour. Sytuacja, kiedy w procesie oceny nie bierze się pod uwagę całego okresu, tylko ostatnie wydarzenia/sytuacje (nie mają znaczenia sukcesy sprzed kilku miesięcy, tylko niepowodzenie z ostatniego tygodnia).
- BŁĄD PROJEKCJI – podświadome przenoszenie własnych cech na osoby oceniane. Przypisywanie innym własnych poglądów, zachowań lub cech, najczęściej negatywnych.
Jak lepiej przeprowadzać oceny pracownicze?
Jak widzisz, lista błędów popełnianych w ocenach pracowniczych jest długa. Uświadomienie ich sobie, to pierwszy krok do zmiany, a skuteczna komunikacja to klucz do sukcesu. Jeśli potrzebujesz dodatkowego wsparcia, zapraszam Cię na konsultację do SILLEO lub szkolenie z zarządzania zespołem.
Polecam Ci również lekturę artykułów:
Ocenianie pracowników – czy wiesz, jak robić to dobrze?
Dowiesz się z nich między innymi, jak przygotować się do rozmowy oceniającej pracownika i jak ją właściwie przeprowadzić.
